Mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt als kind, zetten maar al te vaak hun gevoel uit. Gevoelens zijn gevaarlijk, die kun je maar beter niet hebben. Veel mensen met zo’n verleden hebben door jarenlange verdringing niet makkelijk toegang tot hun gevoelens.

Gevoel is verdacht

Een kind dat misbruikt wordt door een vertrouwde volwassene, een vader, moeder, oom, tante of juf of meester op school bijvoorbeeld, leert dat ze niet op haar gevoel kan vertrouwen. Immers, degene van wie ze houdt, die ze vertrouwde, doet nare dingen waar ze niet om heeft gevraagd. Daarnaast wordt het een geheim dat ze met zich meedraagt. Omkleed met schaamte en schuldgevoelens steekt ze het diep weg. Ze zet een masker op waarachter ze verborgen blijft.

Gevoel selectief onderdrukken

Als het mogelijk was om gevoelens selectief te onderdrukken, dan zou het kind wellicht nog wel blij kunnen zijn, maar angst, boosheid en verdriet diep wegduwen. Maar zo werkt het helaas niet. Voelen laat zich niet selectief onderdrukken. Om de angst eronder te houden, boet het kind ook aan vreugde in. Alles in het leven van het kind wordt zo besmet met de angst en het verdriet. Het kind gaat een rol spelen om het geheim te beschermen.

Opnieuw leren voelen

Op de lange termijn betekent dit dat een slachtoffer, om te helen, opnieuw moet leren voelen. Het kost veel moeite om de gevoelens, die opkomen bij herinneringen, de ruimte te geven. De gewoonte om gevoelens diep weg te stoppen, is sterk en het vraagt veel inspanning om dit te overwinnen. En als het dan lukt, ervaar je diepe angst, diep verdriet, enorme boosheid … Waarom zou je dit eigenlijk willen voelen?

Ontwikkeling onderbroken

Tegen de tijd dat mensen in therapie gaan, is het negatieve effect van al die onderdrukte gevoelens doorgaans heel groot. Emoties zijn noodzakelijk in het leven. Als je leeft vanuit je hart en die dingen doet waar jouw leven over gaat, dan raak je vervuld en ervaar je een diepe blijheid en tevredenheid. Maar als je geen toegang hebt tot je gevoel, doe je van alles in een poging om ‘oké’ te zijn, te voldoen aan de verwachtingen van anderen, maar niets brengt je de vervulling waar je zo op hoopt.

Verdriet en rouw

Het proces van helen duurt altijd lang. Dat is omdat de gevoelens die het kind niet heeft kunnen verwerken, alsnog verwerkt dienen te worden. Dat vraagt tijd en geduld, dat vraagt mildheid en vreemd genoeg vaak een passieve houding. Veel mensen gebruiken ‘doen’ als manier om niet te hoeven voelen. Niet doen is dan een enorme opgave. Daarnaast is het van belang dat je het kunt dragen. Je kunt beter niet te veel in één keer overhoop halen. Dan raak je opnieuw getraumatiseerd en dat is natuurlijk niet helpend.

Twijfels en weerstand

Het proces gaat nogal eens gepaard met veel twijfels en weerstand. Het is geen pretje, niemand gaat voor zijn lol in traumatherapie. Gaat het wel goed? Kan ik het wel aan? Levert het wel iets op? Hoe lang gaat het nog duren? Elke dag weer kijk ik vol bewondering naar mijn cliënten, die ondanks al die twijfels doorzetten. In de hoop en het vaak nog wankele vertrouwen dat zij deze keer wél zichzelf terug zullen vinden.

Overnieuw beginnen

Het maakt niet uit op welke leeftijd je begint met helen, het is altijd de moeite waard. Je gaat gevoelens herontdekken die je heel lang niet meer hebt gevoeld. Je leven krijgt weer zin. Wel is het vaak verdrietig als je je realiseert hoeveel jaren je met een masker hebt geleefd, hoe lang je hebt voldaan aan de verwachtingen van anderen, of erger nog, niet hebt kunnen voldoen, ondanks dat je zo je best hebt gedaan.

Ontmaskeren

De hoofdprijs van dit proces is dat je weer kunt voelen. Je manier van in de wereld staan is dan radicaal veranderd. Je eigenheid is er weer. Jouw essentie, je ware zelf komt weer naar buiten. In plaats van je masker, laat je nu jezelf zien. De angst dat anderen daar iets van vinden, laat je achter je.  Alle butsen en deuken van een leven dat niet makkelijk is geweest, mogen er zijn, maar ook alle vreugde die komt met het leven in waarheid.

Leven in waarachtigheid

Daar, in die waarheid, vind ik Jezus, die zei: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven.” Natuurlijk zijn er nog momenten dat je het moeilijk vindt, dat de verleiding groot is om het masker toch weer even op te zetten. Maar je weet dat je het niet meer wilt. Hoe meer je ruimte kunt geven aan alles wat er in je leeft, hoe waarachtiger je leeft.